نظر گروه برتر کشور درباره محتوا، آهنگ، پول و معنویت در تواشیح
گروه تواشیح میعاد از استان قم، مدتی قبل در نوزدهمین دوره مسابقات سراسری ابتهال، مدیحه سرایی و همخوانی قرآن کریم رتبه اول را در سطح کشور به دست آورد. محمد رسول مهدوی سرپرست گروه تواشیح میعاد با حضور در خبرگزاری تسنیم حرف‌های مهمی درباره گروه‌های لوکس و صنعتی نوپا، موسیقی در تواشیح، پول و معنویت گفت.
متن کامل این گفت‌وگو را بخوانید:
-تسنیم: چند سال است که گروه میعاد را سرپرستی می‌کنید؟
این گروه از سال 1385 با توجه به ذهنیت قبلی و فعالیت‌هایی که در زمینه
امور قرآنی داشتیم تشکیل شد. برادرم از چهره‌ها و اساتید مذهبی شهر قم بود.
همین فضای قرآنی در خانواده باعث شد که همراه با چهار نفر از جوان‌های
قرآنی قم که هم سن و سالم بودند، تصمیم بگیریم تا گروه جمع خوانی و مدیحه
سرایی با عنوان «میعاد» را تشکیل بدهیم. از همان سال 1385 فعالیت را شروع
کردیم.
-تسنیم: معمولا گروه‌های تواشیح از جلسات قرآنی شکل می‌گیرند. گروه میعاد هم به این صورت تشکیل شد؟
این اتفاق معمول هست اما ممکن است اعضای یک گروه افرادی باشند که در مناطق
مختلف شهر و در خدمت اساتید قرآنی مختلفی باشند و به مرور باهم آشنا شده و
یک گروه تواشیح و مدیحه سرایی را تشکیل بدهند. در مورد گروه میعاد باید
بگویم که من در رشته اذان و قرائت فعالیت داشتم و دو سه نفر از دوستان را
در همین زمینه‌های قرآنی می‌شناختم که با هم در مسابقات مختلفِ سطح استان
قم شرکت می‌کردیم. دو نفر دیگر از اعضای گروه را هم با معرفی بقیه دوستان
دعوت کردیم که آنها هم فعالیت‌های قرآنی داشتند. در عین حال وجود حرم مطهر
حضرت معصومه (س) در قم خیلی برای تشکیل گروه و شناخت اعضا به ما کمک کرد.
مشغول بودن به فعالیت‌های قرآنی برایمان موفقیت است/اولین مقام را پس از هشت ماه از تاسیس گروه بدست آوردیم
-تسنیم: اولین موفقیت‌های گروه میعاد چه بود؟
فکر می‌کنم همین که مشغول فعالیت‌های قرآنی هستیم برای ما موفقیت محسوب
می‌شود؛ اما از موفقیت‌های دنیایی می‌توان به همان ماه‌های اولیه تشکیل
گروه اشاره کنم. تقریبا هشت یا نه ماه از تشکیل گروه تواشیح میعاد گذشته
بود که جشنواره فرهنگی هنری طلیعه ظهور به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد
اسلامی استان قم برگزار شد. گروه‌ها آثار خود را با موضوع امام زمان (عج)
ارائه دادند. ما هم در آن جشنواره شرکت کردیم و در بخش هم آوایی رتبه اول
را کسب کردیم.
از سال 86 در مسابقات سراسری مدیحه سرایی و همخوانی سازمان اوقاف و امور خیریه شرکت کردیم و در اولین حضورمان، مقام دوم استان را کسب کردیم. بعد از آن به مدت پنج سال در مرحله استانی رتبه اول را کسب می‌کردیم. در این میان مسابقات سراسری قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد که در مرحله سراسری رتبه سوم را کسب کردیم.
در مسابقات سال گذشته اوقاف که هجدهمین دوره آن بود نتوانستیم حضور داشته باشیم چون دقیقا در همان ایام توفیق حاصل شد که در سفر حج باشم. قبل از آن و در هفدهمین دوره مسابقات توانستیم مقام سوم را کسب کنیم.
15 ماه و 3جلسه در هفته برای مسابقات تمرین کردیم/ بعد از رمضان، هر شب تمرین داشتیم
-تسنیم: معمولا گروه‌های همخوانی قرآن و مدیحه سرایی تمرین‌های پیوسته‌ای دارند. شما هم جلسات تمرین را به طور منظم برگزار می‌کنید؟
بله جلسات ثابت هفتگی داریم و تمرین می‌کنیم. در مناسبت‌های خاص، این جلسات بیشتر می‌شود.
سال گذشته در مسابقات اوقاف شرکت نکردیم اما قریب به 15 یا 16 ماه قبل تصمیم گرفتیم تا در مسابقات دوره نوزدهم شرکت کنیم و نتیجه هشت سال زحماتمان را بگیریم. یعنی هشت سال برای مسابقات وقت و انرژی گذاشتیم و تصمیم گرفتیم که امسال به نتیجه برسیم. به همین دلیل بود که با اعضای گروه تقریبا سه جلسه در هفته به مدت 15 ماه تمرین داشتیم. اما بعد از ماه مبارک رمضان تا ایام مسابقات تقریبا هر شب تمرین می‌کردیم تا در این دوره از مسابقات نتیجه بگیریم. این کار زمان و انرژی زیادی برد و اعضا زحمت بسیاری کشیدند. اعضای گروه متاهل و شاغل هستند و در این راه علاوه بر تلاش خودشان، خانواده‌ها و انگیزه‌هایی که آنها ایجاد می‌کردند بسیار موثر بود.
-تسنیم: خوب است به تاثیرات تواشیح در انتقال پیام اشاره کنیم. مداحی و تواشیح هم خانواده هستند؛ معمولا در کارهایی مانند مداحی می‌توان اثر کار مداح را در اشک ریختن مردم یا تحولات روحی آنها مشاهده کرد. این اثر معنوی در تواشیح چیست؟ بخش زیادی از تواشیح متن‌های عربی است که حتی ممکن است عربی فصیح نباشد و به زبان محاوره نزدیک‌تر باشد.
تواشیح و مداحی هر دو هنرهایی آوایی هستند که با صدا و حنجره کار دارند. بسیاری از کارها را در قالب تواشیح، مدیحه سرایی و هم خوانی قرآن اجرا کردیم و اثرش را در مخاطب دیده‌ایم. بعضی اوقات حتی خود ما هم که مجری کارها هستیم منقلب شده‌ایم. «هر آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند» در تواشیح غیر از زیبایی موسیقایی آثار که با گوش شنیده می‌شود، اثرگذاری محتوای شعر هم وجود دارد. وقتی کسی مداحی می‌کند حدود پنجاه درصد اثرگذاری او به صدا، لحن و آهنگش مربوط است و پنجاه درصد آن به مفاهیم برمی‌گردد. ما هم در اجراهای خود در محافل عمومی اثرگذاری این هنر را دیده‌ایم؛ مثلا در ماه محرم وقتی شعر عربی «شیعتی مهما شربتم ماء عذب فذکرونی...» را به صورت تواشیح می‌خوانیم برای مردم آشناست، یا وقتی شعر فارسی اجرا می‌کنیم آنها به خوبی با آن ارتباط برقرار می‌کنند. شرط همه اینها این است که خوب و با احساس اجرا کنیم و البته ملودی خوبی انتخاب کرده باشیم.
به لغات عربی و بیان محاوره‌ای در اشعار تواشیح اشاره کردید. باید این نکته را بگویم که این کار بیشتر در مناطق جنوب کشور که عرب زبان هستند مرسوم است و اتفاقا برای برقراری ارتباط بهتر با مخاطب هم مفیداست. اما در نقاط دیگر کشور که عرب زبان نیستند، ندیده‌ام که از اشعار محاوره‌ای استفاده شود.
کار مسابقات با جلسات عمومی متفاوت است/ چیزی می‌خوانیم که مردم براحتی آنرا بفهمند چون اثرگذاری برایمان مهم است
- تسنیم: البته در گروه‌های تواشیح مرسوم است که کارهای مسابقات آنها با کارهایی که در جلسات عمومی می‌خوانند متفاوت است.
بله همینطور است. ما در گروه میعاد کاری را که برای مسابقات آماده می‌کنیم
در محافل عمومی اجرا نمی‌کنیم. کار مسابقات هم از نظر محتوا بسیار قوی است
و هم از لحاظ لحنی انرژی زیادی می‌برد؛ به همین دلیل در محافل عمومی
کارهای مسابقات را اجرا نمی‌کنیم. از سوی دیگر برای اثرگذاری تواشیح در
میان مردم اشعاری را انتخاب می‌کنیم که برای مردم آشنا‌تر است. از شعر عربی
هم استفاده نمی‌کنیم مگر اینکه برای مردم آشنا باشد و همه آن را بدانند.
بیشتر از ادعیه‌هایی مثل دعای ندبه و دعای کمیل استفاده می‌کنیم که مردم با
آنها آشنایی دارند. بیشتر زمان برنامه را هم به اشعار فارسی اختصاص
می‌دهیم و محتوا را راحت انتخاب می‌کنیم تا مخاطب متوجه شود. اگر هم متن
برای مخاطب آشنا نباشد آن را در قالب بروشوری به مردم ارائه می‌دهیم.
در محافل عمومی بیشتر کارهای فارسی ارائه می‌کنیم چون ما عرب زبان نیستیم. حتی در سفری به کشور مالزی برای برقراری ارتباط بهتر با مخاطبین، تلاش کردیم تا کاری به زبان آنها آماده کنیم. اتفاقا خیلی برایشان جذاب بود که گروهی از ایران به احترام آنها کارهایی به زبان خودشان اجرا می‌کنند. در هر مجلسی که می‌رفتیم از ما درخواست می‌کردند تا کار مالایی را هم برایشان بخوانیم با اینکه چندین بار آن را شنیده بودند! در مجموع در ارائه کارهای تواشیح به مخاطب توجه زیادی داریم که به فراخور محفل بخوانیم. چون در پی اثرگذاری هستیم.
برای مردم مالزی به زبان خودشان تواشیح اجرا کردیم
-تسنیم: وقتی می‌خواستید به زبان مالایی تواشیح بخوانید اضطراب نداشتید؟
مخاطب ما فهمیده بود که ما همه تلاشمان را کرده‌ایم تا با او ارتباط
برقرار کنیم، بهمینخاطر با وجود تفاوت‌های لحنی، ما را پذیرفته بود و
اضطراب نداشتیم. وقتی یک خارجی زبان به ایران می‌آید و تلاشش را می‌کند تا
فارسی صحبت کند، همه آن را تشویق می‌کنیم حتی اگر لحنش درست نباشد و کمی هم
خنده دار بنظر برسد.
-تسنیم: کار تواشیح مالایی را چطور ساختید؟
یکی از کارهای همان کشور را که در مدح پیامبر اعظم بود انتخاب کردیم و برای اجرا آماده‌اش کردیم.
-تسنیم: در مالزی هم گروه‌های تواشیح فعالیت دارند؟
بله. گروه تواشیح دارند اما سبک و سیاق متفاوتی از ما دارند. از سازهای
کوبه‌ای هم استفاده می‌کنند. همان طور که مردم کشور مصر و مراکش و سوریه
هر کدام طبق فرهنگ خودشان اجرا می‌کنند. سفر ما به مالزی با روز خانواده
آنها همزمان شده بود؛ همزمان با اجرای گروه ما، بعضی از نوازندگانشان با
ریتمی که ما می‌خواندیم از سازهای محلی‌شان استفاده می‌کردند و موسیقی
اجرا می‌کردند.
هیچ اجرایی را بخاطر مسائل و انتظارات مالی لغو نکرده‌ایم/ امروز مردم بیشتر از سازمان‌ها از ما دعوت می‌کنند
-تسنیم: کمتر پیش می‌آید که عموم مردم در جشن‌ها و برنامه‌هایشان از گروه‌های تواشیح دعوت کنند. بالاخره گروه تواشیح هزینه‌هایی دارد که شاید تامین آن برای سازمان‌ها راحت‌تر باشد. امروز هم احساس می‌شود که نهادها و سازمان‌ها دعوت کنندگان اصلی گروه‌های تواشیح هستند.این دور بودن از مردم اذیت کننده نیست؟
یکی از دلایل این اتفاق آن است که مردم فکر می‌کنند وقتی سازمان‌ها گروه‌های تواشیح را دعوت می‌کنند حتما هزینه زیادی بابت آن پرداخت می‌کنند و به این ترتیب برداشت آنها اینست که باید هزینه بالایی را پرداخت کنند. البته بخشی از آن منطقی است چون گاهی پرداخت شخصی و خصوصی هزینه‌های تواشیح مشکل است و مثلا حداقل هزینه اینست که باید یک گروه را از شهری به شهر دیگر بیاوری تا برنامه اجرا کند.
البته اجرای مردمی که ما در شهر قم و شهرهای دیگر داریم کم نیست، حتی می‌خواهم بگویم که امروز اجرای مردمی بیشتر از دعوت ارگان‌ها و سازمان هاست. ما هم در گروه میعاد سعی کرده‌ایم که به دلایل مالی اجرایی کنسل نشود مگر اینکه تعداد اعضای گروه کم باشد. اما به خاطر ندارم که به دلیل مسائل مالی از قبول برنامه‌ای صرف نظر کنیم، چون هدف دیگری در تواشیح داشته‌ایم.
اگر وقتی که برای تواشیح می‌گذاریم را صرف کار دیگری می‌کردیم بازده مالی بسیار بالایی داشت اما ما عاشق تواشیح هستیم
-تسنیم: هدف شما در گروه تواشیح میعاد چیست؟ چون گروه‌های جعلی زیادی پدید آمدند که کار اهل بیتی را تبدیل به یک کار لوکس و صنعتی کردند؛ اما گروه‌هایی که دلی و با روحیات معنوی این کار را شروع کرده‌اند متمایزند و هدف دیگری دارند.
به هر حال اهدافی که ما برای خود ترسیم کرده‌ایم در محفلی به دیگران اعلام نکرده‌ایم چون کاملا شخصی است. یکی از دلایل اصلی تشکیل گروه میعاد این بود که علاقه‌مند به این کار بودیم و من و بقیه دوستان در گروه، عاشق تواشیح هستیم. به همین دلیل اگر اعضا وقت و انرژی‌ای که در کار تواشیح صرف کردند در کار دیگری صرف کرده بودند بازده مالی و ریالی بسیاری برای آنها داشت. اما ما این کار را دوست داشتیم و با عشق از تفریح و اوقات فراغت کم می‌کردیم و سر جلسه تمرین حاضر می‌شدیم. برای ما خیلی لذت بخش بود که بعد از سه چهار ماه تمرین، کارمان آماده ارائه و اجرا میشد. وقتی در محفلی آن کار را اجرا می‌کردیم و کسی از کار تشکر می‌کرد یا فایل صوتی اثر را می‌خواست، همه خستگی‌های تمرین از تنمان خارج میشد. خیلی برایمان ارزشمند بود که تلاشمان در محافل دیده می‌شود. وقتی تعدادی جوان از ما راهنمایی و راهکار می‌خواستند تا گروه تواشیح تشکیل بدهند خیلی ارزشمند بود چون نشان می‌داد که توانسته‌ایم جوان‌ها را یک قدم به سمت قرآن و اهل بیت علیهم السلام ببریم.
به حضرت زهرا(س) متوسل شدیم تا شعری شایسته برای کار خودشان پیدا کنیم؛ نتیجه این توسلات را دیده‌ایم
نیت ما رضای خدا است و حتی کارهایی که می‌سازیم به ساحت آن معصوم هدیه می‌کنیم. از معصومان کمک زیادی برای کارها گرفته‌ایم. مثلا گاهی در تهیه شعر یا ملودی با مشکل مواجه بودیم اما به امام معصوم علیه السلام متوسل شده‌ایم و شاهد بوده‌ایم که به ما عنایت کرده‌اند. یک بار می‌خواستیم کاری برای حضرت زهرا (س) بسازیم اما فقط ملودی را داشتیم. به آن حضرت متوسل شدیم تا شعر شایسته‌ای فراهم شود و شد. به لطف خدا تاثیر این توسلات را دیده‌ایم. به همین دلیل همه کارها را به ائمه اطهار علیهم السلام هدیه می‌کنیم و امیدواریم که مورد قبولشان باشد.
-تسنیم:
چقدر از کارهایتان تولیدی است؟ از گروه‌های مختلف داخلی یا خارجی هم تقلید
می‌کنید؟ بهتر است اینطور بپرسم که آیا تقلید کردن از گروه‌های دیگر بد
است؟
نظر شخصی من اینست که تقلیدی خواندن اشکالی ندارد
اما عده‌ای هم مخالف این نظر هستند. هر گروه تواشیحی در ابتدای کارش از
ملودی و شعر بقیه گروه‌ها تقلید می‌کند چون اول راه است و باید تجربه کسب
کند.
تقلید کردن از آثار گروه‌های داخلی و خارجی هیچ اشکالی ندارد
در ادامه روند تکامل یک گروه هم باید توجه داشت که پیدا کردن یک شعر و یک ملودی واقعا کار ساده‌ای نیست، پس عملا امکان تهیه یک کار جدید برای هر برنامه ممکن نیست. ما در گروه میعاد هم آثار تولیدی، هم آثار اقتباسی داریم. برای بعضی از کارها شعر یا ملودی و یا حتی هر دو را از یک گروه داخلی یا خارجی اقتباس کرده و خوانده‌ایم. هرجا هم که کارهای اقتباسی را می‌خوانیم و لازم به معرفی بوده است، گفته‌ایم که مثلا این ملودی از فلان گروه بوده است. بنظر من اینکار اصلا عیب نیست و حتی خیلی هم خوب است.
-تسنیم:
امروز قاعده نادرستی وجود دارد که مثلا گروه «الف» می‌گوید چون این ملودی
را گروه «ب» خوانده، دیگر نباید سمت آن کار رفت. این نکته مهمی است که
سرپرست گروه تواشیح برتر کشور معتقد است خواندنِ آثار تقلیدی عیب نیست.
بله همینطور است و ما برای اجرا در جلسات عمومی و محافل مختلف از آثار
سایر گروه‌ها استفاده می‌کنیم چون گروه‌های خوبی در کشور داریم که اتفاقا
چندان شناخته شده نیستند. مثلا گروه «ج» در یک شهرستان فعال است که کارهای
خوبی هم دارد اما فقط در سطح شهرستان خودشان شناخته شده هستند. وقتی ما کار
آنها را استفاده می‌کنیم و در محافل اعلام می‌کنیم که این کار برای گروه
«ج» است، بنوعی تبلیغ آنها هم هست و آدم‌های بیشتری با گروه آنها آشنا
می‌شوند. البته برای مسابقات وضعیت متفاوت است و حتما با آثار تولیدی در آن
حاضر می‌شویم.
اجرای پلی بک کاملا بدون روح و حس است و اثرگذاری کمی روی مخاطب دارد
-تسنیم: راجع به اجرای پلی بک(playback) چه نظری دارید؟ گروه میعاد چنین اجرایی داشته است؟
این کار مزایا و معایبی دارد. از این نظر که گروه هنگام اجرا فشاری را
تحمل نمی‌کند برای آن مزیت محسوب می‌شود اما شاید اثرگذاری اجرای زنده را
نداشته باشد. به ندرت اتفاق افتاده که به این صورت اجرا کنیم و شاید در مدت
نه سال فعالیتمان به تعداد انگشتان دست هم اجرای پلی بک نداشته‌ایم. مگر
اینکه خودشان این طور بخواهند یا شرایط این طور باشد.
فضایی که خواننده‌ها با این کارشان درست کرده‌اند باعث شده تا وقتی به مراسمی رسمی و مهم دعوت می‌شویم، از ما می‌پرسند که CDتان را آورده‌اید؟ اعضای گروه تواشیح در اجرای پلی بک بدون حس و بی‌روح فقط لب خوانی می‌کنند، این کار خوبی نیست چون اثرگذاری کمی در مخاطب دارد. اگر مخاطب حس و تلاش را در چهره اعضای گروه ببیند حتما اثر بیشتری از کار دریافت می‌کند.
ماجرای گروه‌های صنعتی و کاسب‌کار با سیاهی لشگرهای معروفشان!
-تسنیم:
امروز با گروه‌هایی مواجهیم که هیچ هویتی ندارند. چندین کار را در استودیو
با اشخاص خوش صدا ضبط می‌کنند و پس از آن برای اجرای آثارشان با چند نفر
سیاهی لشگر به برنامه‌های مختلف می‌روند، لب‌خوانی می‌کنند و کار تمام
می‌شود. مشخص است که نباید انتظار فضای معنوی از آنها داشت. مثلا گالری
سایتشان از تصاویر آتلیه‌ای با ژست‌ها و ظواهری بی‌ربط به یک گروه دینی پر
شده است. ما با یک جریان مواجهیم که این فضای مومنانه را تبدیل به یک فضای
صنعتی و کاسب‌کارانه کرده‌است. وقتی از بیرون به این ماجرا نگاه می‌کنیم
متوجه می‌شویم که هیچ تفکیکی میان چنین گروه‌هایی با گروه‌های با اصالت و
خوش سابقه وجود ندارد. این فضا برای شما آزار دهنده نیست؟
قطعا این اتفاق آسیب دارد و مهم‌ترین نکته این است که عده‌ای افراد وارد
تواشیح می‌شوند که سررشته‌ای در این کار ندارند. یعنی ممکن است کسی چیزهای
کمی بداند و با آن در تواشیح منبع درآمدی پیدا کرده باشد. با هزینه کمی کار
را در استودیو ضبط می‌کند و در اولین اجرا دوبرابر آن مبلغ را به دست
می‌آورد و چه بسا ده بار آن کار را برای مخاطبان مختلف پخش می‌کند؛ اما
اثرگذاری نخواهد داشت. صرفا افرادی مرتب و اتوکشیده و یک دست هستند که
هماهنگی بی‌نظیری در ایستادن و حرکات بدن و چگونگی استفاده از میکروفون
ایجاد می‌کنند تا خلاء بی‌محتوایی کار را پر کنند. حتی گاهی از ملودی‌های
غربی استفاده می‌شود که در شأن کار دینی نیست.
کار استودیویی برای تهیه آلبوم دینی انجام شود/ وارد این کار شدیم تا ذائقه جامعه را عوض کنیم
نمی‌گویم کار استودیویی انجام نشود، اما این کار باید به صورت آلبوم دینی در بازار توزیع شود که واقعا خلاء آن در بازار دیده می‌شود. مردم ما روحیات دینی دارند و ما در حین اجرا می‌بینیم که مردم از این کارها لذت می‌برند. بعضی کارها آنقدر برایشان جذابیت دارد که همراه ما شروع به همخوانی آثار می‌کنند. اما این کار فقط در همان محفل شنیده و تمام می‌شود. بعد از برنامه فایل صوتی یا تصویری را می‌خواهند که ما نداریم. چون ما نمی‌توانیم هزینه تولید آلبوم را تامین کنیم. اما مطمئن باشیم اگر آلبوم‌های فاخر تواشیح از گروه‌های گوناگون و با استعداد ارائه شود با استقبال مردم مواجه می‌شود. مسئولان می‌گویند که بیایید و کار تولید کنید اما هیچ حمایت مادی هم نمی‌کنند!
با وجود همه این مشکلات، در گروه میعاد تصمیم گرفتیم تا با هدایایی که از محافل گوناگون گرفته‌ایم، امکانات تولید، ضبط و انتشار آثارمان را فراهم کنیم. با این نیت کار را شروع کردیم که بتوانیم تغییر ذائقه‌ای حداقل در شهر خودمان و بعد از آن در جامعه ایجاد کنیم. تا الان هم دو آلبوم صوتی با نام‌های «14 گل صلوات» و «رمضانیه» تولید کرده‌ایم.
-تسنیم: جایی مشخص نشده که خط گروه‌های نظیر شما از گروه‌های کاسب‌کار و صنعتی جداست؟
نه، جایی گفته نشده است. بی‌مهری‌های زیادی نسبت به گروه‌های تواشیح
می‌شود. البته منظورم حمایت مالی و بودجه‌ای نیست، هرچند که در طول نه سال
فعالیتِ گروه تواشیح میعاد به یاد ندارم که حتی یک ریال از ارگان یا نهادی
برای تولید آثار گرفته باشیم. تمام هزینه‌ها از هزینه شخصی خودمان یا از
صندوق گروه انجام شده است. امروز سرمان را بالا می‌گیریم و می‌گوییم که هر
چه موفقیت داریم از اتکا به خودمان بوده است. البته این مسئله به همه
گروه‌های تواشیح مربوط است، یعنی این گروه‌ها به خصوص در استان‌های دیگر از
نظر اقتصادی مورد بی‌مهری نهادها و سازمان‌ها قرار دارند.
وقتی گروه‌های فعال و دغدغه‌مند بی‌رسانه بمانند، گروه‌های صنعتی و ناخالص میدان‌داری می‌کنند
از طرف دیگر گروه‌های تواشیح مورد بی‌مهری دیگری هم هستند و آن عدم معرفی آنها در رسانه ها است.وقتی ما و سایر گروه‌های فعال و دغدغه‌مند بی‌رسانه بمانیم، آنوقت گروه‌های صنعتی و ناخالص خودشان را به این جریان اضافه می‌کنند و میدان‌داری می‌کنند. گروه‌های قرآنی واقعا مهجور هستند مگر اینکه موفقیتی کسب کنند و خبری از آنها مطرح شود و بعد از آن دیگر کسی به سراغ آنها نخواهد رفت.
به عنوان مثال می‌توان از نوزدهمین دوره مسابقات سراسری ابتهال و مدیحه سرایی یاد کرد که درپایتخت کشور برگزار شد اما در همان دو روز برگزاری مسابقات از شبکه‌های سراسری حتی یک زیرنویس هم پخش نشد و این موضوع قابل رصد است. وقتی مردم از این همایش باخبر نمی‌شوند به سمت آن ترغیب نمی‌شوند. بنابراین از این لحاظ هم گروه‌های تواشیح مهجور هستند و از آنها حمایت نمی‌شود.
تولید کردن آثار جدید واقعا سخت و پرزحمت است. اگر چنین گروه‌هایی مورد حمایت مادی و اجتماعی باشند برای آنها ایجاد انگیزه می‌شود تا بتوانند بهتر و با روحیه بالاتری کار کنند. شبکه قرآن سیما خیلی بهتر از چیزی که امسال نشان داد می‌توانست عمل کند. اما رادیو قرآن انصافا عالی عمل کرد؛ همه برنامه‌‌هایش را تعطیل کرد و پوشش سراسری و زنده از محل برگزاری مسابقات را در دستور کار قرار داد. این نوع کم لطفی‌ها نسبت به جامعه قرآنی در رسانه‌ها، سایت‌های خبری و روزنامه‌ها هم وجود دارد؛ این درحالیست که بچه‌های قرآنی واقعا مظلوم هستند.
-تسنیم: از چه سالی موسیقی را به کارهایتان اضافه کردید؟
ما موسیقی نداریم، یعنی با موسیقی نمی‌خوانیم. تنها یک کار هست که آنرا به سفارش شبکه سوم سیما تولید کردیم.
با موسیقی نمی‌خوانیم چون حس و روح معنوی تواشیح با موسیقی از بین می‌رود
-تسنیم:چرا موسیقی ندارید؟
به محض اینکه برای مردم خلائی به وجود بیاید فورا مشابه آن جایگزین می‌شود
و بهمینخاطر سراغ تولید آلبوم‌های دینی رفتیم تا این خلا را پر کنیم. اگر
می‌خواستیم با موسیقی کار کنیم، همان کاری میشد که خواننده‌ها انجام
می‌دهند. البته موسیقی هم زیبایی خود را دارد و من با آن مخالف نیستم اما
فکر می‌کنم استفاده از موسیقی در تواشیح، روح و حس معنوی آن را از بین
می‌برد. به همین دلیل فقط یک بار با موسیقی کار کردیم و بعد از آن هم دیگر
چنین کاری را انجام ندادیم. فکر می‌کنم پتانسیل گروه‌هایی که بدون موسیقی
کار می‌کنند به مراتب بالا‌تر از گروه‌هایی است که از موسیقی استفاده
می‌کنند. بهمین دلیل است که بیشتر آثار ارزشمند و قوی توسط گروه‌های سنتی و
اصیل تولید می‌شود.
برخی سعی می‌کنند موسیقی را همراه تواشیح نهادینه کنند درحالیکه فرهنگ ما متفاوت است
-تسنیم:
همان طور که اشاره کردید تواشیح بدون موسیقی تاثیر بیشتری دارد. اما برخی
افراد در این زمینه موضع می‌گیرند: «که ما در این زمینه از مصر الگو
گرفته‌ایم و آنها با ساز بادی و کوبه‌ای تواشیح می‌خوانند»
در این مورد باید توجه داشته باشیم این نمونه تواشیح که امروز اجرا می‌شود
هم تواشیح اصیل نیست. اینها انشادها(سرودها)ی دینی هستند که هر کدام
زیبایی خاص خود را دارد. گروه‌های مصری و سوری زیادی هم داشته‌ایم که بدون
آهنگ می‌خواندند، نمی‌توانیم بگوییم که آنها اصالت نداشته‌اند. بازهم
نمی‌توان گفت که هر کاری آنها انجام می‌دادند درست بوده است. به اعتقاد من
باید به فرهنگ‌ها توجه کنیم، چون ممکن است شیوه‌ای با فرهنگ ما همخوانی
داشته باشد اما در فرهنگ دیگر این گونه نباشد. امروز ما در حال نهادینه
کردن این فرهنگ هستیم که تواشیح با موسیقی همراه است، در صورتی که اصل
فرهنگ ما این نیست.
در دهه 70 که گروه‌های قدیمی‌تر و اساتید ما فعالیت می‌کردند به هیچ عنوان در کار خود موسیقی را وارد نمی‌کردند؛ از ملودی‌های سوری و مصری استفاده می‌کردند اما از آلات موسیقی استفاده نمی‌کردند، حتی در کارهای اصیل مصری هم این روند را می‌بینیم. گاهی افرادی که آهنگ ساز هستند چنین برنامه‌های تواشیح با موسیقی را اجرا می‌کنند اما کار آنها آهنگ سازی است. اما به خصوص در سوریه گروه‌هایی داشتیم که بدون موسیقی هم تواشیح را اجرا می‌کردند و زیبایی کار آنها به اصالت لحنشان بستگی داشت، نه به سازی که می‌نواختند. اما امروز زیبایی کار گروه‌های تواشیح به آهنگی که نواخته می‌شود منوط است نه به اجرای گروه. اصل صدا و لحن گروه است و فرع، آهنگ است. الان در بعضی از گروه‌ها جای اصل و فرع عوض شده است.
-تسنیم: تواشیح شغل محسوب می‌شود؟
تواشیح را به عنوان شغل نمی‌توان شناخت، چون به میزان توان و انرژی‌ای که
در آن صرف می‌شود، درآمدی ندارد. اگر من انرژی و زمانی که در این راه صرف
کرده‌ام در راه دیگری می‌گذاشتم درآمد بسیار بیشتری داشتم.
بعضی از گروه‌های تواشیح که تشکیل شده‌اند بیشتر به جنبه اقتصادی توجه می‌کنند. من هم می‌توانم بگویم گروه اول کشور هستم و برای اجرا فلان مبلغ را دریافت می‌کنم. اما نیت و هدف من نیست. دنبال این نبوده‌ام که رتبه اول کشور بشوم و بعد اینطور برخورد کنم.
همان مسئولی که توقع تولید متعدد از ما دارد برای کم کردن پنجاه هزار تومان از مبلغ اجرا چانه می‌زند!
باید به این نکته توجه داشته باشیم در کنار اینکه می‌گوییم معنویات برای ما ملاک است، اما کم لطفی‌هایی هم اتفاق می‌افتد. بعضی می‌گویند چون شما قرآنی هستید نباید پول بگیرید. اما این حرف دور از انصاف است چون گروهی که برای تمرین و شعر شاعر و آهنگ سازی هزینه می‌کند، نمی‌تواند بدون درآمد باشد. اما برای ما هم اتفاق افتاده که دعوت کننده توان پرداخت ندارد ما هم پذیرفته‌ایم و بدون پول اجرا کرده‌ایم. گاهی می‌بینیم که مجری و بانی توان مالی دارد اما کم می‌گذارد و این اذیت می‌کند.بدتر از آن، وقتی است که دعوت کننده ما اتفاقا متولی و مدعیِ امر نغمات دینی است و بازهم کم می‌گذارد، مثلا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات یا سازمان اوقاف وامور خیریه است، اما وقتی از گروه تواشیح دعوت می‌کنند چانه زنی می‌کنند تا پنجاه هزار تومان کمتر پول بدهند؛ در صورتی که باید بگوید ما از شما حمایت می‌کنیم که کارهای بیشتری بسازید! بعد از چانه زنی‌های زیاد برنامه اجرا می‌شود و شش ماه بعد هم با دردسرهای زیاد مبلغی بعنوان مالیات و غیره از آن کم می‌کنند و باقیمانده را به عنوان هدیه می‌دهند.
درواقع بعضی اشخاص و ارگان‌ها از فضای اخلاقی و منش گروه‌های تواشیح و قرآنی سوء استفاده می‌کنند و می‌گویند چون کار قرآنی انجام می‌دهید پس پول نگیرید. این کار اثر منفی در مردم دارد، چون شاید مردم به این مسئله توجه نداشته باشند که با آهنگ می‌خوانیم یا نه، اما می‌گویند قرآنی‌ها و مذهبی‌ها هم دنبال هستند. این اتفاق ما را آزار می‌دهد به این دلیل که از دید دیگری به ما نگاه می‌کنند.
یکی از اهدافمان برای تمرین سخت و کسب رتبه اول این بود که نماینده قرآنی جمهوری اسلامی در حج تمتع باشیم
-تسنیم:
شیرین‌ترین اتفاق پس از کسب رتبه اول در مسابقات اوقاف این است که باید
یکسال منتظر باشید تا سال آینده در قالب کاروان نور به حج تمتع مشرف شوید.
این توجه در اعضای گروه میعاد وجود داشت که اگر رتبه اول را کسب کنند در
کاروان حج سال آینده حضور دارند؟
روال سال‌های گذشته
بر این بوده که رتبه‌های اول مسابقات در هر دوره، در سال آینده با کاروان
حج تمتع اعزام می‌شوند اما اینکه سال آینده قسمت ما می‌شود یا خیر به خواست
خدا بستگی دارد.
قطعا این توجه بود. چون سفر به خانه خدا و حضور در آن اجتماع عظیم توفیقی است که به این سادگی نصیب کسی نمی‌شود. اگر این هدف نبود نمی‌توانستیم 15 ماه تمرین کنیم و دوام بیاوریم. اگر بی‌هدف تمرین کنیم قطعا نمی‌توانیم حتی یک ماه تمرین داشته باشیم. یکی از اهداف اعضای گروه همین بود که بتوانند این سفر معنوی را درک کنند. البته اعضای گروه قبلا به سفر حج رفته‌اند اما اینکه به عنوان نماینده قرآنی جمهوری اسلامی در آن ایام حضور داشته باشند شیرینی خاص خود را دارد.
...................................
گفت‌وگو: مهدی آقاموسی طهرانی
...................................